Nowoczesne leczenie otyłości: jak działa farmakoterapia?

📌 Otyłość jako choroba – co warto wiedzieć?

• Według WHO, otyłość definiuje się jako BMI ≥30 kg/m², a nadwagę jako BMI ≥25 kg/m².

• W Polsce, według raportu NFZ z 2023 roku, ponad 60% dorosłych ma nadwagę lub otyłość, a liczba ta rośnie.

• Otyłość zwiększa ryzyko ponad 200 powikłań, w tym:

  • cukrzycy typu 2 (ryzyko wzrasta 20–40 razy),

  • nadciśnienia i miażdżycy,

  • nowotworów (jelita grubego, piersi, endometrium),

  • bezdechu sennego,

  • depresji i zaburzeń lękowych.

Nieleczona otyłość skraca życie nawet o 8–10 lat.

🧬 Patofizjologia otyłości – dlaczego trudno schudnąć?

Otyłość to choroba złożona, w której kluczowe role odgrywają:

• Neurohormonalna regulacja apetytu i głodu – hormony takie jak grelina, leptyna, GLP-1 i insulina wpływają na ośrodek sytości w podwzgórzu.

• Adaptacja metaboliczna – organizm obniża tempo metabolizmu w odpowiedzi na redukcję kalorii.

• Utrwalone wzorce behawioralne – związane z nawykami żywieniowymi, stresem i emocjami.

• Predyspozycje genetyczne – wpływające na magazynowanie tłuszczu i odpowiedź na sygnały sytości.

To dlatego wielu pacjentów nie uzyskuje trwałej utraty masy ciała wyłącznie przy pomocy diety i ćwiczeń.

💊 Farmakoterapia – kiedy się ją stosuje?

Zgodnie z wytycznymi American Diabetes Association (ADA), EASO i AACE, farmakoterapię można rozważyć u pacjentów:

• z BMI ≥30 kg/m²,

• z BMI ≥27 kg/m² i co najmniej jedną chorobą towarzyszącą (cukrzyca, nadciśnienie, bezdech senny, stłuszczenie wątroby, PCOS),

• którzy nie osiągnęli trwałej redukcji masy ciała metodami niefarmakologicznymi.

Farmakoterapia jest elementem kompleksowego leczenia, które zawsze powinno zawierać:

✅ Modyfikację stylu życia
✅ Edukację żywieniową
✅ Aktywność fizyczną
✅ Leczenie chorób współistniejących

📚 Dostępne leki – przegląd i mechanizmy działania

1. Agoniści receptora GLP-1 (glucagon-like peptide-1)

To obecnie najskuteczniejsza grupa leków stosowana w leczeniu otyłości.

🔹 Liraglutyd (Saxenda)

• Codzienna iniekcja podskórna

• Działa przez: hamowanie apetytu, opóźnianie opróżniania żołądka, regulację glikemii

• Średnia utrata masy ciała: 5–10% po 1 roku

• Zatwierdzony przez EMA i FDA do leczenia otyłości

🔹 Semaglutyd (Ozempic/Wegovy)

• Iniekcja raz w tygodniu

• Skuteczniejszy niż liraglutyd (badanie STEP-1: utrata masy ciała do 15%)

• W Polsce dostępny głównie w leczeniu cukrzycy typu 2 (Ozempic), Wegovy dopuszczony, ale trudno dostępny

• Redukuje także insulinooporność, poprawia profil lipidowy i ciśnienie tętnicze

🔹 Tirzepatyd (Mounjaro)

• Agonista GIP/GLP-1 (dualny mechanizm działania)

• Badania SURMOUNT-1: redukcja masy ciała do 22.5%

• Obiecujące rezultaty – aktualnie oczekuje na szerszą dostępność w UE

2. Naltrekson/Bupropion (Mysimba)

• Działa ośrodkowo: zmniejsza uczucie głodu i nagradzający efekt jedzenia

• Skuteczność: 4–6% redukcji masy ciała

• Może działać korzystnie u pacjentów z kompulsywnym jedzeniem, depresją

3. Orlistat (Alli/Xenical)

• Hamuje lipazę trzustkową, zmniejszając wchłanianie tłuszczu z pożywienia

• Mniej skuteczny (2–3% utrata masy ciała)

• Częste działania niepożądane (biegunka tłuszczowa)

📈 Skuteczność leczenia farmakologicznego – co mówią badania?

• STEP 1 (NEJM 2021) – Semaglutyd 2,4 mg: średnia redukcja masy ciała 14.9% vs 2.4% (placebo)

• SCALE Obesity and Prediabetes Study (2015) – Liraglutyd: redukcja 8.4% masy ciała po 56 tygodniach

• SURMOUNT-1 (2022) – Tirzepatyd: do 22.5% redukcji masy ciała (w zależności od dawki)

Dodatkowo:

• Poprawa HbA1c u pacjentów z cukrzycą

• Obniżenie ciśnienia tętniczego i stężenia cholesterolu

• Spadek CRP i markerów stanu zapalnego

🧪 Diagnostyka i kwalifikacja do leczenia

Przed włączeniem leczenia farmakologicznego konieczna jest konsultacja ze specjalistą (diabetologiem / lekarzem medycyny otyłości). Obejmuje ona:

• szczegółowy wywiad żywieniowy i rodzinny,

• pomiary: masa ciała, obwód talii, BMI,

• badania laboratoryjne:

  • glukoza, HbA1c,

  • insulina (HOMA-IR),

  • TSH, lipidogram, próby wątrobowe.

⚠️ Skutki uboczne i przeciwwskazania

Najczęstsze działania niepożądane:

• nudności, wymioty, zaparcia (GLP-1)

• zawroty głowy, suchość w ustach (Mysimba)

• biegunki tłuszczowe (Orlistat)

Przeciwwskazania:

• ciąża i karmienie piersią,

• choroby tarczycy (np. rak rdzeniasty),

• choroby psychiatryczne (ostrożnie z Mysimbą),

• niewydolność nerek (zaawansowana).

📍Leczenie otyłości farmakologicznie w Toruniu

W naszej placówce Zdrowa Rodzina w Toruniu oferujemy nowoczesne leczenie otyłości prowadzone przez doświadczonego diabetologa. Każda terapia jest indywidualnie dopasowana do pacjenta – z uwzględnieniem stylu życia, wyników badań i oczekiwań.

👉 Umów się na konsultację i rozpocznij drogę do zdrowszego życia.