Nowoczesne leczenie otyłości: jak działa farmakoterapia?
📌 Otyłość jako choroba – co warto wiedzieć?
Według WHO, otyłość definiuje się jako BMI ≥30 kg/m², a nadwagę jako BMI ≥25 kg/m².
W Polsce, według raportu NFZ z 2023 roku, ponad 60% dorosłych ma nadwagę lub otyłość, a liczba ta rośnie.
Otyłość zwiększa ryzyko ponad 200 powikłań, w tym:
cukrzycy typu 2 (ryzyko wzrasta 20–40 razy),
nadciśnienia i miażdżycy,
nowotworów (jelita grubego, piersi, endometrium),
bezdechu sennego,
depresji i zaburzeń lękowych.
Nieleczona otyłość skraca życie nawet o 8–10 lat.
🧬 Patofizjologia otyłości – dlaczego trudno schudnąć?
Otyłość to choroba złożona, w której kluczowe role odgrywają:
Neurohormonalna regulacja apetytu i głodu – hormony takie jak grelina, leptyna, GLP-1 i insulina wpływają na ośrodek sytości w podwzgórzu.
Adaptacja metaboliczna – organizm obniża tempo metabolizmu w odpowiedzi na redukcję kalorii.
Utrwalone wzorce behawioralne – związane z nawykami żywieniowymi, stresem i emocjami.
Predyspozycje genetyczne – wpływające na magazynowanie tłuszczu i odpowiedź na sygnały sytości.
To dlatego wielu pacjentów nie uzyskuje trwałej utraty masy ciała wyłącznie przy pomocy diety i ćwiczeń.
💊 Farmakoterapia – kiedy się ją stosuje?
Zgodnie z wytycznymi American Diabetes Association (ADA), EASO i AACE, farmakoterapię można rozważyć u pacjentów:
z BMI ≥30 kg/m²,
z BMI ≥27 kg/m² i co najmniej jedną chorobą towarzyszącą (cukrzyca, nadciśnienie, bezdech senny, stłuszczenie wątroby, PCOS),
którzy nie osiągnęli trwałej redukcji masy ciała metodami niefarmakologicznymi.
Farmakoterapia jest elementem kompleksowego leczenia, które zawsze powinno zawierać:
✅ Modyfikację stylu życia
✅ Edukację żywieniową
✅ Aktywność fizyczną
✅ Leczenie chorób współistniejących
📚 Dostępne leki – przegląd i mechanizmy działania
1. Agoniści receptora GLP-1 (glucagon-like peptide-1)
To obecnie najskuteczniejsza grupa leków stosowana w leczeniu otyłości.
🔹 Liraglutyd (Saxenda)
Codzienna iniekcja podskórna
Działa przez: hamowanie apetytu, opóźnianie opróżniania żołądka, regulację glikemii
Średnia utrata masy ciała: 5–10% po 1 roku
Zatwierdzony przez EMA i FDA do leczenia otyłości
🔹 Semaglutyd (Ozempic/Wegovy)
Iniekcja raz w tygodniu
Skuteczniejszy niż liraglutyd (badanie STEP-1: utrata masy ciała do 15%)
W Polsce dostępny głównie w leczeniu cukrzycy typu 2 (Ozempic), Wegovy dopuszczony, ale trudno dostępny
Redukuje także insulinooporność, poprawia profil lipidowy i ciśnienie tętnicze
🔹 Tirzepatyd (Mounjaro)
Agonista GIP/GLP-1 (dualny mechanizm działania)
Badania SURMOUNT-1: redukcja masy ciała do 22.5%
Obiecujące rezultaty – aktualnie oczekuje na szerszą dostępność w UE
2. Naltrekson/Bupropion (Mysimba)
Działa ośrodkowo: zmniejsza uczucie głodu i nagradzający efekt jedzenia
Skuteczność: 4–6% redukcji masy ciała
Może działać korzystnie u pacjentów z kompulsywnym jedzeniem, depresją
3. Orlistat (Alli/Xenical)
Hamuje lipazę trzustkową, zmniejszając wchłanianie tłuszczu z pożywienia
Mniej skuteczny (2–3% utrata masy ciała)
Częste działania niepożądane (biegunka tłuszczowa)
📈 Skuteczność leczenia farmakologicznego – co mówią badania?
STEP 1 (NEJM 2021) – Semaglutyd 2,4 mg: średnia redukcja masy ciała 14.9% vs 2.4% (placebo)
SCALE Obesity and Prediabetes Study (2015) – Liraglutyd: redukcja 8.4% masy ciała po 56 tygodniach
SURMOUNT-1 (2022) – Tirzepatyd: do 22.5% redukcji masy ciała (w zależności od dawki)
Dodatkowo:
Poprawa HbA1c u pacjentów z cukrzycą
Obniżenie ciśnienia tętniczego i stężenia cholesterolu
Spadek CRP i markerów stanu zapalnego
🧪 Diagnostyka i kwalifikacja do leczenia
Przed włączeniem leczenia farmakologicznego konieczna jest konsultacja ze specjalistą (diabetologiem / lekarzem medycyny otyłości). Obejmuje ona:
szczegółowy wywiad żywieniowy i rodzinny,
pomiary: masa ciała, obwód talii, BMI,
badania laboratoryjne:
glukoza, HbA1c,
insulina (HOMA-IR),
TSH, lipidogram, próby wątrobowe.
⚠️ Skutki uboczne i przeciwwskazania
Najczęstsze działania niepożądane:
nudności, wymioty, zaparcia (GLP-1)
zawroty głowy, suchość w ustach (Mysimba)
biegunki tłuszczowe (Orlistat)
Przeciwwskazania:
ciąża i karmienie piersią,
choroby tarczycy (np. rak rdzeniasty),
choroby psychiatryczne (ostrożnie z Mysimbą),
niewydolność nerek (zaawansowana).
📍Leczenie otyłości farmakologicznie w Toruniu
W naszej placówce Zdrowa Rodzina w Toruniu oferujemy nowoczesne leczenie otyłości prowadzone przez doświadczonego diabetologa. Każda terapia jest indywidualnie dopasowana do pacjenta – z uwzględnieniem stylu życia, wyników badań i oczekiwań.
👉 Umów się na konsultację i rozpocznij drogę do zdrowszego życia.